Φλωρεντία: Περπατώντας στην πλατεία του καθεδρικού ναού Duomo

Δίπλα από τη Loggia Bigallo, στην άκρη της πλατείας, υπάρχει ένα μαρμάρινο παγκάκι. Κάθε φορά που περνάω από αυτό το σημείο παρακαλάω να το βρω ελεύθερο. Κι αν είναι κατειλλημένο,  χασομεράω σκόπιμα περιμένοντας να αδειάσει μια θέση. Κάθομαι αναπαυτικά και προσπαθώ να απομακρύνω από το μυαλό μου τις περιττές, πολλές φορές αρνητικές, σκέψεις. Έπειτα σηκώνω το βλέμμα μου και για χιλιοστή φορά χαμογελάω ικανοποιημένη μπροστά στη θέα του Duomo.

Για εμένα ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά η πρώτη μας συνάντηση πριν από δώδεκα σχεδόν χρόνια και ακόμη ομολογώ είμαι ερωτοχτυπημένη. Ειναι αδύνατον να παραμείνω αντικειμενική μπροστά σε αυτό το οικοδομικό αριστούργημα της Αναγέννησης.

Υπάρχει μια σκηνή στο ιταλικό φιλμ “Io e Merylin” που ο πρωταγωνιστής (Leonardo Pieraccioni) βρίσκεται αργά το βράδυ μπροστά στον καθεδρικό ναό σε μια πλατεία έρημη νιώθοντας απελπιστικά μόνος. Η συμπρωταγωνίστριά του, που υποδύεται στο έργο το φάντασμα της Merylin Monroe, του ζητάει να κλείσει τα μάτια του. Όταν τα ξανανοίγει αντικρίζει την πλατεία γεμάτη από ανθρώπους όλων των εποχών. Χίπις που τραγουδούν κρατώντας ο ένας τον άλλο από το χέρι, στρατιώτες του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, γνωστά πρόσωπα του Μεσαίωνα.

Αναρωτιέμαι πόσα ζευγάρια μάτια έχουν θαυμάσει τόσους αιώνες την ομορφιά του Duomo. Πόσοι άνθρωποι έχουν γελάσει, δακρύσει, ερωτευτεί, ονειρευτεί, θυμώσει, έχουν εκμυστηρευτεί στο ναό τα μυστικά τους, τους φόβους τους, τα προβλήματά τους, τις ανασφάλειές τους, τις ελπίδες τους, τα όνειρά τους. Υπάρχει άραγε περαστικός που να μη έχει σταθεί έστω για κάποια δευτερόλεπτα να θαυμάσει την εκκλησία;

Η σημερινή μέρα είναι ηλιόλουστη, ιδανική για να εξυμνήσει ακόμη περισσότερο την ομορφιά του ναού. Οι ακτίνες του ηλίου χαϊδεύουν τα μάρμαρα της πρόσοψης του Duomo. Λευκό μάρμαρο από την Carrara, πράσινο από το γειτονικό Prato και κόκκινο από τη Maremma, όλα επιλεγμένα υλικά της τοσκανικής γης.

Στην πλατεία του Duomo, τον ομφάλιο λώρο της Φλωρεντίας, γίνομαι μάρτυρας της πολιτιστικής εξέλιξης της πόλης από τις αρχές του 1200 μέχρι τις μέρες μας. Εδώ βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά συγκροτήματα της πόλης. Το βλέμμα μου στρέφεται αρχικά στο Battistero, τον τέλειο οκταγωνικό ναό που φημολογείται ότι χτίστηκε πάνω στα θεμέλια ενός χώρου λατρείας του Θεού Άρη και μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν στοιχεία για τον πατέρα αρχιτέκτονα που έβαλε τα θεμέλιά του. Αναρωτιέμαι και συλλογίζομαι πόσο γιγάντια βήματα έχει κάνει η ανθρωπότητα στη συλλογή και προστασία των πληροφοριών, όπως επίσης και στην ιχνηλασιμότητά τους. Στις μέρες μας είναι αδιανόητο να χάνονται τόσο σημαντικές πληροφορίες χωρίς να έχουν καταγραφεί πριν σε κάποιο αρχείο. Μπροστά στη χρυσή πόρτα του Ghiberti, την πόρτα του παραδείσου όπως την ονομάτισε ο Michelangelo, με ένα χαμόγελο απονέμω σιωπηλό φόρο τιμής στον άγνωστο δημιουργό.

Κατόπιν, σηκώνω σαν μια αφρικανική καμηλοπάρδαλη ψηλά ψηλά το κεφάλι μου για να θαυμάσω το καμπαναριό του Giotto. Στα ιταλικά il campanile έχει ύψος 84,70 μέτρα με περίπου 10 μέτρα διάμετρο και σχεδιάστηκε από τον Giotto ενώ ολοκληρώθηκε από τον Talenti μετά το θάνατο του γνωστού ζωγράφου. Ο Giotto, γέννημα θρέμμα της Τοσκάνης, είχε την ευκαιρία να νιώσει τη χαρά της αναγνωρισιμότητας από τους συμπατριώτες του. Ο ίδιος εισήγαγε την αίσθηση του χώρου και όγκου στη ζωγραφική και ασχολήθηκε και με την προοπτική. Θεωρείται ότι έβαλε τα θεμέλια για την Αναγέννηση, που σε λιγότερο από ένα αιώνα θα ακολουθήσει. Στη μετά πανούκλας εποχή ασχολήθηκε και με την κατασκευή κτιρίων, όπως το καμπαναριό του Duomo. Στο παρελθόν είχα την ευκαιρία να ανέβω τα 414 σκαλιά του για να απολαύσω τη θέα από ψηλά. Σήμερα όμως λόγω της απίστευτα υψηλής θερμοκρασίας και της ατέλειωτης ουράς των τουριστών αποφεύγω σκόπιμα την ανάβαση και διαλέγω να συνεχίσω τη βόλτα μου γύρω από την πλατεία.

Κατόπιν, παίρνω τον απαραίτητο χρόνο για να κάνω μια πλήρη περιστροφή του κυρίου οικοδόμηματος της πλατείας, του Duomo. Στρίβω αριστερά από το καμπαναριό και αφήνοντας στο πλάι μου το ογκώδες κύριο σώμα του ναού κατευθύνομαι στο πίσω μέρος του. Κάθε τόσο ρίχνω γρήγορες ματιές στην τέλεια γεωμετρική μαρμάρινη κάλυψη της εκκλησίας. Οι ειδικοί ονομάτισαν αυτό το είδος αρχιτεκτονικής ως γοτθικό Φλωρεντίας. Ακριβώς πάνω από το οκτάγωνο τύμπανο του ιερού δεσπόζει ο τρούλος του Brunelleschi. Η εντυπωσιακή, ογκώδης, κόκκινη, στρογγυλή στέγη του ναού αποτελεί το κερασάκι στη τούρτα σε αυτό το υπέροχο οικοδόμημα. Δεν είναι τυχαίο ότι αποτελεί σήμα κατατεθέν της ίδιας της πόλης και είναι ορατός από πολλά σημεία καθώς και από τους γύρω λόφους. Χρηματοδοτημένος από τη φλωρεντινικη κοινότητα της εποχής και κυρίως από την ελίτ της, χτίστηκε για να εκφράσει τη μεγαλόπρεπεια όπως και την οικονομική και πολιτιστική σπουδαιότητα της πόλης τη στιγμή της απόλυτης ακμής της.

Τι έμπνευση, τι οίστρος, το αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και ατέλειωτης μελέτης, η στιγμή της σύλληψης της ιδέας της κατασκευής του τρούλου με τη χρησιμοποίηση δύο τρούλων, ο ένας μέσα στον άλλον. Με αυτόν τον τρόπο ο Μπρουνελέσκι κατάφερε τόσο να προστατεύσει τον εσωτερικό κυρίως τρούλο από τα καιρικά φαινόμενα όσο και να δώσει στο συνολικό οικοδόμημα μεγαλύτερο όγκο. Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο spina di pesce (ψαροκόκκαλο) στην τοποθέτηση των τούβλων της στέγης δεν χρησιμοποίησε καθόδου εξωτερικά στηρίγματα στην κατασκευή του τρούλου. Ο τρούλος θεωρείται ένα από τα πρώτα οικοδομήματα της αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής και ο Μπρουνελέσκι χαρακτηριστικό παράδειγμα του ανθρώπου της Αναγέννησης.

Ολοκληρώνοντας τον 360 μοιρών κύκλο γύρω από την εκκλησία, βρίσκομαι ξανά μπροστά στην πρόσοψη του ναού. Αυτό το κομμάτι είναι και το τελευταίο σε χρονολογική σειρά που ολοκληρώθηκε το 1887, όταν η Φλωρεντία εκτελούσε χρέη πρωτεύουσας του νεοφώτιστου Ιταλικού κράτους. Μπροστά στην κεντρική είσοδο προσπαθώ να βρω την απεικόνιση ενός κεφαλιού βοδιού ανάμεσα στα τόσα αγάλματα της διακόσμησης. Θα αναρωτιέται κάνεις τι δουλειά έχει ένα ζώο ως διακοσμητικό στοιχείο του ναού! Δεν υπάρχει καμία επίσημη εξήγηση για την τοποθέτησή του στο διάκοσμο της πρόσοψης. Πολλοί υποστηρίζουν ότι απλά είναι ένας φόρος τιμής στα ζώα για την αμέτρητη βοήθειά τους στη μεταφορά των υλικών για την κατασκευή του Duomo. Χωρίς τους τετράποδους φίλους μας, τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο.

Με το μυαλό μου να τρέχει σε κάποια παραλία ή ψηλή βουνοκορφή για να δροσιστεί, σας εύχομαι καλές και ξέγνοιαστες διακοπές!

Μέχρι την επόμενη διαδικτυακή συνάντησή μας να περνάτε όμορφα.